Merhaba Arkadaşlar,
Bugün birlikte, bir şirketin neden kredi kullandığı sorusuna veriyle ve gerçek hikâyelerle yaklaşacağız. İnsan dokusuyla örülü bir anlatımla, rakamların ardındaki gerçeği görmeye çalışalım.
Şirketlerin krediye başvurma nedenleri
Öncelikle, bir restoranın ya da imalat fabrikasının sahibi olarak düşünün: siparişler artıyor, tedarik süreci yoğunlaşıyor ve nakit akışı yoruluyor. İşte tam bu noktada kredi, bir yardım eli gibi devreye giriyor. Şirketlerin kredi kullanma motivasyonları temelde üç ana alanda yoğunlaşıyor: işletme sermayesi ihtiyacı, yatırım ve genişleme ve finansal yapının optimizasyonu.
İşletme sermayesi ihtiyacı
Her gün ürün üretmek, stok tutmak, personel maaşı ödemek demek. Bu operasyon – yük zamanı ya da sipariş yoğunluğu gibi dönemlerde nakit sıkışıklığına neden olabilir. Örneğin, bir şirketin “net işletme sermayesi” gün sayısı azalsa bile hâlâ önemli düzeyde kalabiliyor. ([image.uk.info.pwc.com][1])
Akademik çalışmalar da gösteriyor – banka kredilerindeki artışın firmaların işletme sermayesi yönetimini ciddi şekilde etkilediğini ortaya koymuş durumda. ([ScienceDirect][2])
Bu bağlamda, “yarın giren sipariş için hammadde alımı yapılması gerekir” gibi durumlarda kredi devreye giriyor.
Yatırım, büyüme ve devralmalar
Bir teknoloji firması yeni bir pazara girmek istiyor, yeni bir tesis açacak veya bir rakip şirketi almak istiyor – işte burada kredi kritik role sahip. Küresel bağlamda, şirketlerin borçlanma eğiliminde ciddi bir artış var. ([Financial Times][3])
Örnek: Bir şirket stratejik bir satın alım yapmak için kısa vadeli krediyi “köprü finansmanı” olarak kullanabiliyor. ([Deal Exchange][4])
Özetle: Büyüme fırsatları çoğu zaman “erken adım” gerektiriyor ve kredi bunun için bir araç.
Finansal yapı optimizasyonu ve maliyet yönetimi
Şirketler sadece günlük işleri yürütmek için değil, finansal risklerini ve bilanço yüklerini yönetmek için de kredi kullanabilirler. Örneğin, faiz giderleri, ödeme vadeleri, likidite yönetimi gibi konular devreye girer. Özetle, kredi – bir nevi finansal ağırlığı şirket dışından kaldırarak şirketin iç dinamiklerini rahatlatma amacı taşır.
Veriler ne söylüyor?
Federal Reserve’in raporuna göre, işletmelerin kredi borçlanma eğilimlerinde yükseliş var; özellikle faiz oranları ve borç servis maliyetleri arttığında kırılganlıklar ortaya çıkabiliyor. ([Federal Reserve][5])
Bank of England verilerine göre, şirketlerin banka kredisi ve sermaye piyasası üzerinden sağladıkları finansman akışları dikkat çeken düzeyde. ([bankofengland.co.uk][6])
Hatta, çalışmalardan biri şirket borçlanmasının büyük oranda finansal varlık alımlarını finanse ettiğini ve sermaye harcamalarıyla doğrudan güçlü ilişkili olmadığını belirtiyor. ([ScienceDirect][7])
Bu da demek oluyor ki bazı borçlanmalar “hızlı büyüme”, “likidite yastığı” ya da “mevcut fırsatı kaçırmama” üzerinden yapılıyor.
İnsan Hikâyesi: Küçük üretim şirketinden büyük adım
Hayal edin: Bursa’da bir tekstil üretim tesisi var. Sipariş artıyor, makine yatırımı gerekli ama nakit akışı burada pek yeterli değil. Şirket sahibi Leyla Hanım, yeni bir dokuma makinesi için bekleyemez çünkü sezon başlıyor. Banka kredisiyle makineyi aldı, üretimi artırdı, yeni bir pazara girdi. Bu sayede hem işletme sermayesi sıkıntısını aştı hem yatırımı zamanında yapmış oldu.
Bu küçük hikâye, büyük kurumsal dünyadaki devasa rakamların tam karşılığı olmasa da, şirketlerin neden krediye yöneldiğini anlamamızda güçlü bir metafor. Çünkü “bugün sipariş kaçırılırsa” ya da “rekabet avantajı elde edilemezse” kayıp büyük olabilir.
Ne zaman kredi kullanmalı, nelere dikkat etmeli?
Faiz oranları ve kredi maliyeti : Faiz yükseldiğinde kredi geri ödeme hareketi şirket için sorun olabilir.
Borç servis yeteneği : Gelecek nakit akışları yeterli olmalı; aksi takdirde ödeme riski yükselir.
Yatırımın getirisinin krediden yüksek olması : Kredi almak için alınan yatırımın şirket için değer yaratması önemli.
İşletme sermayesi dengesi : Kredi günlük operasyonları desteklerken şirketin kendi iç likiditesiyle de uyumlu olmalı.
Bilanço sağlığının korunması : Aşırı borçlanma şirketin finansal esnekliğini zedeler; bilançoda yük oluşturabilir.
Sonuç
Şirketler krediye – bir nevi finansal bir partner gibi – başvurarak “fırsat değerlendirme”, “operasyonel süreklilik sağlama” ve “finansal yapı kontrolü” gibi farklı ihtiyaçlarını karşılıyorlar. Rakamlar, bu eğilimin yalnızca bir kurumun değil, küresel düzeyde bir eğilim olduğunu gösteriyor. Borçlanma iyi yönetildiğinde bir fırsat yaratıcı olabilir; ama kötü yönetildiğinde olduğu gibi risk de doğurabiliyor.
Şimdi sizi de dinlemek istiyorum:
Sizce bir şirket kredi alırken en önemli kriter hangisi olmalı?
Küçük ya da orta ölçekli bir firma olarak kredi kullanma düşünceniz varsa – hangi amaçla kullanırdınız?
Geçmişte şirketinizin ya da tanıdığınız bir şirketin kredi kullanımı üzerinden ilginç bir deneyimi oldu mu – paylaşmak ister misiniz?
Fikirlerinizi bekliyorum, birlikte öğrenelim.
[1]: https://image.uk.info.pwc.com/lib/fe31117075640475701c74/m/1/Working%2BCapital%2BStudy%2B2023_2024.pdf?pwc_ui=00Q4L000003UILiUAO&utm_source=chatgpt.com “Working Capital Study 23/24 – PwC”
[2]: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S092911991730411X?utm_source=chatgpt.com “Bank credit and corporate working capital management”
[3]: https://www.ft.com/content/3bb5df0d-f5d6-4360-9a6a-d27dabb3e5a2?utm_source=chatgpt.com “Global corporate borrowing climbs to record $8tn in 2024”
[4]: https://dealexchange.com/case-study-successful-acquisition-made-possible-by-bridge-debt-financing/?utm_source=chatgpt.com “Bridge Debt Financing in M&A: An Amazon Case Study”
[5]: https://www.federalreserve.gov/publications/April-2024-financial-stability-report-borrowing-by-businesses-and-households.htm?utm_source=chatgpt.com “The Fed – 2. Borrowing by Businesses and Households”
[6]: https://www.bankofengland.co.uk/statistics/visual-summaries/businesses-finance-raised?utm_source=chatgpt.com “Businesses’ finance raised – a visual summary of our data”
[7]: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264999323001414?utm_source=chatgpt.com “What are firms borrowing for? The role of financial assets”