Yazar: admin

İzafiyet Teorisi Nedir Ekşi? İnsan Zihninin Göreceli Evrenine Psikolojik Bir Yolculuk Bir psikolog olarak insan davranışlarını incelerken sık sık fark ederim: Her insan kendi “gerçekliğinde” yaşar. Birine göre bir olay büyük bir trajedi, diğerine göre sıradan bir deneyim olabilir. İşte bu noktada, izafiyet teorisi yalnızca fiziğin değil, insan zihninin de yasalarını anlamak için mükemmel bir metafor haline gelir. Ekşi Sözlük’te “izafiyet teorisi” genellikle Albert Einstein’ın evrenin zaman, mekân ve kütle arasındaki ilişkisinin göreli olduğunu açıklayan bilimsel kuramı olarak tanımlanır. Ancak psikolojik bir mercekten baktığımızda, bu teori aynı zamanda insanın algısal, duygusal ve sosyal gerçekliğinin nasıl şekillendiğini anlamamızı da sağlar. 1.…

iPhone Görsel Araştır Nasıl Açılır? Dijital Dünyanın Edebi Yankısı Bir edebiyatçı için kelimeler, dünyayı yeniden kurmanın aracıdır. Fakat günümüzün dijital çağında kelimelerin yerini yavaş yavaş görseller almaya başladı. Artık insanlar hikâyeleri romanlarda değil, ekranlarda okuyor; duygular artık cümlelerde değil, piksellerde yankılanıyor. Bu noktada “iPhone görsel araştır nasıl açılır?” sorusu sadece teknik bir merak değil, aynı zamanda çağın anlatı biçimlerini anlamaya yönelik bir edebi sorgudur. Çünkü her teknoloji, kendi dilini yaratır; her yeni dil, yeni bir anlatı biçimi demektir. Görsel Araştır: Modern Zamanın Metaforu Bir iPhone kullanıcısı, bir fotoğrafın ardındaki anlamı merak ettiğinde görsel araştır özelliğini kullanır. Bu özellik, Apple’ın görsel…

Chrysoperla Carnea Zararlı mı? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Doğaya ve canlılara farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, bugün sizi küçük ama etkisi büyük bir dünyanın içine davet ediyorum. Bahçenizde bir yaprağın üzerinde duran narin, zarif kanatlı bir böcek görseniz… İlk tepkiniz ne olurdu? Korku mu, merak mı, yoksa “Acaba zararlı mı?” sorusu mu? İşte tam da bu sorunun merkezinde yer alan canlılardan biri: Chrysoperla carnea, yani halk arasındaki adıyla yeşil avcı tül kanatlı ya da avcı dantel kanatlı. Bu yazıda onun “zararlı mı, faydalı mı” tartışmasını sadece biyolojik açıdan değil, farklı kültürlerin ve toplumların penceresinden de ele…

Amasya Göynücek Rakımı Kaç? Bir Yüksekliğin Felsefi Portresi Yükseklikten Bakmak: Bilgeliğin Zirvesine Yolculuk Amasya Göynücek’in rakımı yaklaşık 420 metredir. Bu sayı, bir coğrafi veri olarak görünür; ancak felsefi bir bakışla ele alındığında, bu rakam yalnızca bir ölçüm değil, insanın dünyayı anlama çabasının sembolüdür. Rakım, hem fiziksel bir yükseklik hem de epistemolojik bir sınırdır: ne kadar yükseğe çıkarsak, o kadar fazla görürüz — ama aynı zamanda bulutların ardında kaybolan şeyleri de unuturuz. İnsan, varoluşu boyunca yükseklikle ilişki kurar. Dağlara tırmanır, kuleler inşa eder, göğe bakar. Çünkü “yükseklik”, hem bilgiye hem de anlamın kendisine uzanan metaforik bir hattır. Göynücek’in 420 metrelik rakımı…

Gıyabi Tutuklama Ne Anlama Gelir? Toplumsal Yapılar ve Bireysel Etkileşimler Bir toplumu ve bireylerin toplumsal bağlamdaki rollerini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, her gün insan davranışlarının ne kadar karmaşık olduğunu ve toplumsal normların bu davranışları nasıl şekillendirdiğini gözlemliyorum. Gıyabi tutuklama kavramı da bu karmaşıklığın tam ortasında yer alır. Herhangi bir bireyin fiziksel olarak bulunmadığı bir durumda, onun yerine alınan bir kararın toplumsal ve bireysel etkileri nasıl şekillenir? Bu yazıda, gıyabi tutuklama kavramını, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler üzerinden analiz edeceğiz. Ayrıca, erkeklerin yapısal işlevlere odaklanırken kadınların ilişkisel bağlarda nasıl bir yer edindiğini de örneklerle açıklayacağız. Gıyabi Tutuklama Nedir?…

Goril Maymun mu? Felsefenin Aynasında Bir Türün Kimliği Bir filozof için her soru, bir kapıdır. O kapıdan geçmek, yalnızca bilgiye değil, anlamın katmanlarına da ulaşmak demektir. “Goril maymun mu?” sorusu, ilk bakışta biyolojik bir sınıflandırma meselesi gibi görünür. Ancak bu basit gibi duran soru, etik, epistemoloji ve ontoloji açısından derin bir sorgulamayı beraberinde getirir. Çünkü burada mesele, yalnızca gorilin ne olduğu değil, “bizim onu nasıl bildiğimiz” ve “onu ne olarak görmeyi seçtiğimiz”dir. Bilmenin Sınırı: Epistemolojik Bir Sorgu Önce bilgiyle başlayalım. Goriller, biyolojik olarak maymun (monkey) değil, insansı maymun (ape) kategorisinde yer alır. Yani onlar Hominoidea üst familyasının bir üyesidir; insanla…

Kart Hamili Ne Demek? Bilimsel Merakla Gündelik Hayatın Kavramına Bakış Bir markette alışveriş yaparken ya da bir bankadan gelen belgede “kart hamili” ifadesiyle karşılaştığınız oldu mu? Çoğu kişi bu kelimeyi görüp geçer. Ama aslında bu ifade, hem hukuk hem de psikoloji açısından düşündürücü bir kavram. Ben de bu yazıda, “kart hamili”nin sadece bir kart sahibi olmadığını; aynı zamanda güven, sorumluluk ve toplumsal ilişkilere dair ipuçları taşıyan bir kavram olduğunu bilimsel bir merakla ele almak istedim. — Kart Hamili Ne Demek? Temel Tanım “Kart hamili”, bir banka veya kurum tarafından çıkarılan kartı kullanma yetkisine sahip kişi demektir. Yani o kartın üzerinde…

Geri Dönüşümün Aşamaları Nelerdir? Bir Tarihçinin Gözünden Geri Dönüşümün Evrimi Tarihi anlamak, yalnızca geçmişin belgelerini incelemek değil, aynı zamanda bugüne nasıl dönüştüğünü anlamaktır. Geri dönüşüm gibi çağımızın çevresel sorumluluğu, aslında tarih boyunca insanlığın kaynakları yönetme biçimini yansıtır. Peki, geri dönüşümün tarihsel süreci nasıl şekillendi? Ve bu süreç nasıl günümüze taşındı? İşte, geri dönüşümün aşamalarını anlamak için tarihi bir bakış açısına ihtiyaç var. Tarihin Başlangıcı: İlkel Geri Dönüşüm Antik çağlarda geri dönüşüm, insanlık için sadece bir çevre bilinci değil, aynı zamanda bir gereklilikti. Doğal kaynakların sınırlı olduğu, üretim süreçlerinin henüz endüstriyel hale gelmediği bu dönemde, insanlar eski araçlarını, eşyalarını ve malzemelerini…